دورکاری یک رو ش
انجام کار است که در آن بخشی یا تمام مراحل انجام کار در خارج از محل کار
انجام می شود، کارمندان می توانند از خانه شان یا یک مرکز ارتباط از راه
دور در نزدیک خانه شان، وظائف خود را انجام دهند.دورکاری واژه ای است که
اخیرا در حوزه نظام اداری ما مطرح شده و معاونت توسعه مدیریت و سرمایه
انسانی رئیس جمهور مسوولیت آیین نامه ای و عملیاتی آن را بر عهده دارد. یکی
ازمهم ترین مزایای کار از راه دور این است که قدرت سازمان ها را در انتخاب
نیروی کار بهینه افزایش می دهد، به طور مثال در زمانی که یک سازمان برای
انجام فعالیت های بازاریابی خود، نیازمند یک مدیر بازاریابی است و این مدیر
متخصص حاضر به همکاری با آن سازمان است و تنها مانع این باشد که آن مدیر
درآن منطقه یا حتی در آن کشور ساکن نباشد، می توان به وسیله ارتباطات از
راه دور از توانایی های آن مدیراستفاده کرد، درحالی که در آیین نامه اجرایی
ما این موضوع به عکس دیده می شود و ما کارمندان فعلی را تشویق به کار در
بیرون از سازمان می کنیم که این برداشتی ناصحیح از دورکاری است. دورکاری می
خواهد عاملی باشد که سازمان ها در انتخاب نیروی کار بعد مسافت و دسترسی به
سازمان را کنار گذاشته وفقط توانمندی های افراد را برای مشاغل در نظر
بگیرند. امروزه شرکت های چند ملیتی برای مشاغل مورد نیاز خود از توانایی
های افرادی خارج از سرزمین خود استفاده می کنند.یکی دیگر از مزایای کار از
راه دورافزایش بهره وری است و این درک درستی از دورکاری است. در کشوری مثل
کره جنوبی با 1900ساعت کار مفید سالانه ما می توانیم با کاستن از زمان رفت و آمد افراد، ساعات کار مفید آنها را افزایش دهیم ولی در کشور ما با 800
ساعت کار مفید سالانه، خوش بینانه است که شاخص بهره وری را افزایش دهیم،
زیرا در جائی که بهره وری پایین است داخل یا خارج از سازمان بودن تاثیری در
بهره وری ندارد. شاهد این مدعا این است که اگر ما سرانه کار مفید دانشگاه
ها و بانک ها و بیمارستان ها را از شاخص کار مفید کل سازمان ها کسر کنیم به
رقمی خیلی پایین تر از 800ساعت خواهیم رسید.در حقیقت بهره وری نسبتا بالای سازمان های ذکر شده، باعث سرپوش گذاشتن بر بهره وری سایر سازمان ها شده است.
نکته
جالب دیگر این است که این ساعات کار مفید با نظارت مستقیم مدیران بدست
آمده است و در حالی که بسیاری از مدیران ما خود نیاز به نظارت دارند،عدم
نظارت مستقیم که از معایب دور کاری است، نمی تواند ساعات کارمفید کارکنان
را به طور حتم افزایش دهد اگر باعث کاهش آن نشود! قانون پارکینسون در
مدیریت بیان می کند که کار طوری گسترش می یابد که زمان داده شده را پر می
کند. به طور مثال اگر برای انجام پروژه ای یک هفته وقت لازم باشد و به شما
دو هفته برای انجام آن فرصت بدهند ،کار در مدت زمان دو هفته انجام می شود.
وجود مشاغل اضافی در سازمان های ما نشان از گسترش زائد کار دارد.حال فرض
کنیم ما یکی از این مشاغل زائد و گسترش یافته را که در سازمان های ما تعداد
آن نیز کم نیست بخواهیم از راه دور انجام دهیم. نه تنها بهره وری را
افزایش نمی دهیم، هزینه های بیشتری را نیز به سازمان تحمیل می کنیم. درحالی
که هنوز ساختار بسیاری از سازمان های ما خشک و رسمی است و مشاغل بخوبی
تعریف نشده اند و شرح وظائف مشخص وجود ندارد، انجام کار در بیرون از سازمان
نه تنها بهره وری را افزایش نمی دهد بلکه ما را از کار صحیح تر که غنی
سازی شغلی و حرکت به سمت خلاقیت و نوآوری است بی نیاز می کند و سازمان های
ما به همان صورت ناکارآمد به کار خود ادامه می دهند زیرا بسیاری از مشاغل
ما نیاز به دورکاری در حالت فعلی ندارند و این کار نیاز سازمان ها را بر
طرف نمی سازد و در حقیقت کارکنان فرصتی برای انجام کار دوم پیدا می کنند.در
حالی که هنوز بحث ارزشیابی مشاغل در ایران ضعیف است.سوال اساسی این است که
کاری که 2 ساعت در روز بهره وری دارد در صورت انجام در بیرون از سازمان چگونه ارزشیابی می شود و آیا این 2 ساعت کار مفید با دورکاری تبدیل به 6
ساعت کار مفید می شود؟ در حالی که بسیاری از مدیران ما با نظارت مستقیم
نیز قادر به ارزشیابی صحیح نیستند، در صورت دورکاری به احتمال زیاد
ارزشیابی ضعیف و ضعیف تر خواهد شد.با هم بودن و در محیط های اجتماعی بودن
خود از مزایای کار گروهی است و باعث می شود کارکنان انگیزه بیشتری برای
حضور در محل کار داشته و از افسردگی افراد جلوگیری می شود. دورکاری می
تواند در بلند مدت انگیزه های کاری را کاهش دهد و روحیه کارمندان را متزلزل
می کند. در حالی که ارتباطات رو در رو خود حل کننده بسیاری از مشکلات
است.ایجاد ارتباطات از طریق وسائل الکترونیکی مشکلاتی را در درازمدت پدیدار
می کند.از آنجا که زیرساخت های الکترونیک زیر بنای اصلی انجام این کار است
به نظر می رسد تا چند سال آینده هم مقدمات این کار فراهم نشود. تنها مورد
مثبت دراجرایی کردن دور کاری در حالت فعلی در سازمان های ما استفاده از دور
کاری برای افرادی که ناتوانی جسمانی دارند یا بیماری خاصی دارند به منظور
استفاده بیشتر از این افراد در سازمان ها است.در صورت عملیاتی شدن این
موضوع، معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی به درستی از سرمایه انسانی
استفاده کرده در غیر این صورت ما با شرایط فعلی آثار مثبتی را در پدیده
دورکاری درکشورمان مشاهده نخواهیم کرد. مشاغلی مانند امور مطالعاتی و
تحقیقاتی، برنامه نویسی، طراحی گرافیکی، انیمیشن سازی، مترجمی، نویسندگی،
مشاوره، تدریس، طراحی سازه و ماشین آلات را می توان از راه دور انجام داد
ولی غالب مشاغل نیازمند حضور فیزیکی در محل کار است.از آنجا که طرح دولت
برای دورکاری برای کارمندان موجود انجام می شود و برنامه ای برای جذب نیروی
کارآتی وجود ندارد می توان این طرح را هل دادن کارمندان فعلی به بیرون
دانست. فرسایش فرهنگ کار از معایب دورکاری است که ناشی از قطع ارتباط
کارمندان با محیط کار و همکاران است و صدمات جبران ناپذیری را هم به سازمان
و کارمند می زند.درنتیجه دورکاری علی رغم مزایای بی شماری که مانند کاهش
هزینه ها و کاهش ترافیک و افزایش خلاقیت دارد، بدلیل موانع فرهنگی و
ارتباطی اجرای آن بعید به نظر می رسد و هزینه های اجرای آن در شرایط فعلی
در کشورما،شامل نصب سخت افزار و برقراری ارتباط و تامین امنیت، از منافع
اجرای آن بیشتر است.
